Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2014

ΥΠΟΜΟΝΗ ΜΕ ΑΡΧΗ, ΜΕΣΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ

Μιλούσα με μια φίλη μου δασκάλα.Αν και φιλομαθής και ορεξάτη με την εργασία της, δεν παραλείπει να μου μιλάει για την φθορά του χρόνου που την εισπράττει ως μια κάμψη στις αντοχές και την υπομονή της. Η υπομονή είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ένας εκπαιδευτικός με υπομονή προσφέρει απλόχερα τον χρόνο ώστε να εξασφαλίζει το περιθώριο στους μαθητές και στις μαθήτριες να εκδηλώνουν ελεύθερα τις δυνατότητές τους, να κάνουν λάθη, να επαναδιατυπώνουν ερωτήσεις και να κατανοούν, όσο το δυνατόν καλύτερα, την αποκαλούμενη " σχολική γνώση".
Κουράγιο, υπομονή και δύναμη για να προσφέρουμε τα μέγιστα στα μικρά και μεγαλύτερα παιδιά των σχολείων.


Τετάρτη 16 Απριλίου 2014

ΑΡΙΘΜΟΙ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΣΗ

Τα Μαθηματικά και η Λογοτεχνία είναι δυο πολύ διαφορετικές επιστήμες αλλά η ιστορία της συνάντησής τους είναι πολύ παλιά. Κείμενα καθαρών μαθηματικών είχαν αφηγηματικό χαρακτήρα. Προφανώς, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε για λογοτεχνία, αλλά για ένα είδος αφήγησης (...) πιστεύω ότι η αφήγηση είναι παράγοντας αφύπνισης συναισθημάτων και συνεπώς κεντρίσματος της φαντασίας , που με τη σειρά της τροφοδοτείτην λογική(...) τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα σήμερα γίνονται στα όρια των επιστημόνων, εκεί, δηλαδή, όπου οι δυο επιστήμες συνορεύουν (...) μέχρι τον 18οαιώνα ήταν ασαφή τα όρια μεταξύ θεωρητικών και θετικών επιστημόνων και οι μεγάλοι μαθηματικοί ήταν πολύπλευροι. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον Ντεκάρτ, ήταν φιλόσοφος αλλά ασχολήθηκε πολύ με τα μαθηματικά. Έγραψε σελίδες μαθηματικών που αποτέλεσαν επανάσταση και άλλαξαν την ροή των μαθηματικών. Ο Ντεκάρτ θεωρούσε, επίσης, ότι τα μαθηματικά μπορούσαν να του δώσουν ερμηνείες για τον κόσμο...από συνέντευξη του μαθηματικού , Ηλία Ανδριανού, στην Ελιζαμπέττα Καζαλόττι (Έψιλον, 16/2/2014).

Δευτέρα 3 Μαρτίου 2014

ΜΑΣΚΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΟΠΟΛΤΟ

H κατασκευή μάσκας από χαρτοπολτό είναι μια δραστηριότητα στην οποία μπορούν να εμπλακούν τα νήπια. Καλό είναι στο νηπιαγωγείο να επιλέγουμε δραστηριότητες που επιτρέπουν την μεγαλύτερη συμμετοχή των παιδιών. Ξεκινήσαμε με χαρτοκοπτική. Φροντίσαμε να εξασφαλίσουμε ανάμεσα στα παιδιά μια απόσταση ασφαλείας και ζητήσαμε για μια ακόμη φορά να κάνουν προσεκτική χρήση των ψαλιδιών. Τα νήπια κόβουν εφημερίδες σε μικρές λωρίδες.

Σε μια λεκάνη αναμειγνύουμε νερό με κόλλα ατλακόλ. Μέσα στην λεκάνη τα παιδιά ρίχνουν τις λωρίδες από τις εφημερίδες. Αυτές, θα παραμείνουν για λίγη ώρα μέσα στο νερό ώστε το χαρτί της εφημερίδας να "σμίξει" με την κόλλα. Κατόπιν, φουσκώνουμε μπαλόνια σε όχι μεγάλο μέγεθος. Τα παιδιά παίρνουν τις μουσκεμένες λωρίδες της εφημερίδας και τις κολλάνε στο μπαλόνι.Ο νηπιαγωγός, μπορεί να κρατάει τα μπαλόνια σε μια σταθερή θέση. Κάτι τέτοιο, βοηθάει τα νήπια να κολλήσουν πιο επιδέξια τις λωρίδες της εφημερίδας.Απαιτούνται πολλαπλές στρώσεις χαρτιού ώστε να δημιουργηθεί μια μάσκα με ένα ικανοποιητικό πάχος. Τα νήπια θα πρέπει να καλύψουν όλη την επιφάνεια του μπαλονιού.

Τα μπαλόνια με το μουσκεμένο χαρτί πρέπει να τα αποσύρουμε σε χώρο που είναι ζεστός. Συνιστάται κοντά σε καλοριφέρ. Επιζητούμε το γρήγορο στέγνωμά τους. Υπολογίζω ότι οι δύο ολόκληρες μέρες είναι απαραίτητες ώστε να στεγνώσουν καλά. Όταν ο χαρτοπολτός που έχει επικολληθεί πάνω στην επιφάνεια του μπαλονιού στεγνώσει, τότε με ένα ψαλίδι μυτερό σκάμε το μπαλόνι και το αφαιρούμε από το εσωτερικό του. Ο χαρτοπολτός έχει πάρει το σχήμα του φουσκωμένου μπαλονιού. Τα νήπια πάντα ενθουσιάζονται στο σκάσιμο αυτών των μπαλονιών.

Με το ψαλίδι κόβουμε στα δύο το στεγνό χαρτί. Έτσι εξασφαλίζουμε δύο κομμάτια μάσκας.Εν συνεχεία, βάζουμε τα παιδιά να χρωματίσουν με πινέλα και άσπρες τέμπερες τα κομμάτια του χαρτιού. Αυτό γίνεται για να καλύψουμε τις εικόνες και τα γράμματα από τις εφημερίδες. Εδώ, πάλι χρειάζεται χρόνος ώστε να στεγνώσουν. Προτιμούμε, όπως και σε προηγούμενο στάδιο, μέρος κοντά σε καλοριφέρ.

Αφού πάρουμε στεγνό το λευκό καλούπι, ζητάμε από τα νήπια να τα χρωματίσουν με χρώματα της αρεσκείας τους.Γίνεται διαχωρισμός σε ομάδες και τα νήπια ξανακάνουν χρήση πινέλων με τέμπερες. Καλό θα είναι να συμβουλεύουμε τα παιδιά να μην πιέζουν δυνατά τα καλούπια με τα πινέλα.Όταν ολοκληρώνουν, δίνουμε κομφετί να πασπαλίσουν τα χρωματισμένα καλούπια. Το φρεσκοβαμμένο καλούπι συγκρατεί τα μικρά κομμάτια κομφετί. Κατόπιν, δίνουμε στα παιδιά σερπαντίνες που τις κόβουν σε μικρό μήκος. Οι σερπαντίνες θα χρησιμεύσουν για τα μαλλιά της μάσκας. Στο πάνω μέρος του καλουπιού, βάζουμε κόλλα και τα νήπια κολλάνε τις σερπαντίνες.

Ένα από τα δύσκολα σημεία στην κατασκευή της μάσκας από χαρτοπολτό είναι να υπολογίσουμε τις τρύπες που θα χρησιμεύσουν για τα μάτια και την μύτη της μάσκας. Τέλος, θα χρειαστούμε λαστιχάκια που θα κρατήσουν τις μάσκες στα κεφάλια των νηπίων.

Σε όλες τις φωτογραφίες που παραθέτω, η ομάδα των νηπίων με μερικές ελλείψεις λόγω εποχικής ίωσης.Και του χρόνου!









Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

ΙΧΝΟΓΡΑΦΗΜΑ ΝΗΠΙΟΥ

Το ιχνογράφημα για τα νήπια είναι ότι και η γραφή για τους ενηλίκους.Πολλές φορές, οι ενήλικοι γράφουν χωρίς να έχουν ξεκαθαρισμένο από τα πριν τι θέλουν να γράψουν. Γράφοντας, διαμορφώνεται η προσωρινώς οριστική μορφή που θα αποκτήσουν τα γραπτά.Τα γραπτά, ως γνωστόν, μένουν για να μπορούν να αλλάζουν.

Ένα νήπιο ξεκινά να ζωγραφίσει.Είναι αμφίβολο αν μέσα στο μυαλό του έχει συλλάβει θεωρητικά αυτό που θέλει να ζωγραφίσει. Σίγουρα, θα χρησιμοποιήσει γνωστά σχήματα και χρώματα που αγαπά. Κατά τη διάρκεια της ενασχόλησης με το ιχνογράφημα, παρατηρεί ότι κάτι του ξέφυγε και δεν το έκανε όπως το είχε σχεδιάσει στη φαντασία του.

Στη ζωγραφιά που παρουσιάζω, το νήπιο σχεδιάζει μια πεταλούδα στο πάνω μέρος του χαρτιού και προς το κέντρο.Πάνω υπάρχει ο ουρανός και ένα ευμέγεθες λουλούδι. Στα αριστερά, υπάρχει σχέδιο χωρίς χρώμα που απεικονίζει ένα μήλο. Είναι τοποθετημένο σε ενα μακρόστενο ορθογώνιο σχήμα.Σε ερώτησή μου, το νήπιο δεν διευκρινίζει τι είναι. Παραδίπλα, υπάρχει ένα κοριτσάκι και ένα λουλούδι που χορεύει. Στο κέντρο ένα μπαλόνι και, πιο δεξιά, ένα κορίτσι που κρατάει μια ομπρέλα. Το νήπιο αποτυπώνει ένα πλήθος στοιχείων στη ζωγραφιά και αντιλαμβάνεται,προς το τέλος, ότι την ομπρέλα δεν την σχεδιάζει όπως θέλει.Νιωθει μια απογοήτευση και θέλει να αφήσει τη ζωγραφιά για να ξεκινήσει μια καινούρια.

Εδώ, προκύπτουν κάποιοι προβληματισμοί. Με τον καιρό, θα επανέλθω στο θέμα.

Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

Άλλος ο χρόνος της καταγραφής και άλλος της επεξεργασίας.Με τα χρόνια εργασίας στο νηπιαγωγείο συσσωρεύεται ένας μεγάλος όγκος καταγραφών που χρειάζεται πολλαπλές επεξεργασίες για να απομείνει κάτι από την ουσία του. Ο χρόνος που αφιερώνουμε στις καταγραφές κυλάει σαν νεράκι.Στην επεξεργασία, η αίσθηση του χρόνου είναι διαφορετική. Ξαναγυρνάμε πίσω στο παρελθόν και προσπαθούμε να εμηνεύσουμε όλο το υλικό της καταγραφής μέσα από έναν κώδικα προσωπικών αξιών, ιδεών, βιωμάτων και αναμνήσεων. Εδώ ο χρόνος μοιάζει να παίρνει την φόρμα από το καλειδοσκόπιο της ζωής.

Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2014

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΣΑΙ ΚΑΙ ΌΧΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙΣ

O Μάουρο είναι γυμναστής και δευτεροπαντρεμένος. Διαβάζω στο απολαυστικό άρθρο του Γιώργου Δαμιανού (εφημ.Ελευθεροτυπία) ότι ο γάμος του ήταν πολιτικός επειδή η Καθολική Εκκλησία απαγορεύει την τέλεση του γάμου για δεύτερη φορά.Ο Μάουρο εν αναμονή της έκδοσης του διαζυγίου, γνώρισε την, επίσης εκπαιδευτικό, Λίβια.Οι δυο τους απέκτησαν μια κόρη.Ο μισθός τους ήταν τέτοιος που τούς επέτρεπε να ζουν πλουσιοπάροχα. Ξόδευαν αλόγιστα τα χρήματα τους για να πείσουν ακόμη και τους πιο δύσπιστους ότι ήταν οικονομικά αυτάρκεις. Ταξίδια, τακτικές επισκέψεις σε κέντρα αισθητικής, αγορές πανάκριβων και επώνυμων προϊόντων και κινητά τελευταίας τεχνολογίας, όλα είχαν εναρμονιστεί με ένα απολύτως φυσικό τρόπο στη ζωή τους. Όλα αυτά συνέβαιναν μέχρι που η οικονομική κρίση άλλαξε δραματικά τις ζωές τους. Τώρα, ο Μάουρο δυσκολεύεται να αποπληρώσει το στεγαστικό δάνειο.Η φορολογία αυξάνεται και ο μισθός μειώνεται.Η γυναίκα του ψάχνει προσφορές στα σούπερ μάρκετ και κανένα ιδιαίτερο για να συμπληρώσει το κουτσουρεμένο εισόδημα. Το νεογέννητο κοριτσάκι αυξάνει τις απαιτήσεις. Ο Μάουρο προπονεί ομάδες ποδοσφαίρου. Η οικογένεια μπήκε σε πρόγραμμμα και όλα μετρώνται με βάση το οικονομικό κόστος. Η μοναδική τους διασκέδαση είναι τα παιδικά πάρτυ και οι παιδότοποι.Τώρα, το ζευγάρι των εκπαιδευτικών Θα πρέπει να ζει με "αυτό που είναι και όχι με αυτό που έχει"...

Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2014

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Με κάποιο τρόπο πρέπει να μιλάμε στα νήπια για την οικονομική κρίση. Τα νήπια θα καταλάβουν αυτά που πρέπει να καταλάβουν μόνο αν τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν τα αίτια της κρίσης. Τα παραμύθια είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος. Στην Πορτογαλία κάποιοι το επιχείρησαν. Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Τοβάρες μαζί με τον εικονογράφο Σαράιβα δημιούργησαν ένα παραμύθι με πρωταγωνιστές αρκούδες και μέλισσες. Οι λιχούδες αρκούδες τρώνε άπληστα το μέλι και αυξάνουν κατά πολύ το σωματικό τους βάρος.Οι υπέρβαρες αρκούδες γίνονται απειλή για τις φωλιές των μελισσών. Για την αυτοπροστασία τους, οι μέλισσες σταματούν να προσφέρουν μέλι έτσι ώστε οι αρκούδες να εξαναγκαστούν να κάνουν επειγόντως δίαιτα και να χάσουν κιλά-ας πούμε ότι χρειάζονται μια περίοδο λιτότητας για να επανέλθουν στην πρότερη κατάσταση. Οι αρκούδες καλομαθημένες στην πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων μελιού σίγουρα θα αντιδράσουν.Ακόμη και όταν οι αρκούδες καταφεύγουν για βοήθεια σε άλλα ζώα, αυτά τις αντιμετωπίζουν με τρόπο παρόμοιο με των μελισσών. 

Συνήθως, όταν θέλουμε να μιλήσουμε σε παιδιά για διάφορα ζητήματα δανειζόμαστε ανθρωπόμορφες φιγούρες ζώων.Πετυχαίνει αυτό μόνο και εάν το περιεχόμενο της ιστορίας καταφέρει να προκαλέσει συγκινησιακή διέγερση στα νήπια.

(Στοιχεία για το παραμύθι έλαβα από άρθρο της Κατερίνας Χτενέλη σε ένα Έψιλον)

ΝΗΠΙΑΚΗ ΤΗΛΟΨΙΑ

Περίπου 4, 5* ώρες βρίσκονται τα νήπια καθηλωμένα μπροστά στον τηλεοπτικό δέκτη. Φυσικά, σε τόσες ώρες θα γίνουν αποδέκτες προγραμμάτων που δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία τους. Φανταστείτε πόσες βίαιες σκηνές περνούν από τα μάτια τους.Επίσης, είναι σίγουρο πως η παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων είναι μια μοναχική υπόθεση για τα νήπια. Αυτά μοιάζουν εγκατελειμμένα μπροστά στην οθόνη.Τις απορίες από αυτά που βλέπουν δεν μπορούν να τις λύσουν αφού οι ενήλικες απουσιάζουν.Ακόμη, η εμπειρία της παρακολούθησης τηλεοπτικών προγραμμάτων γίνεται πιο απολαυστική όταν συνοδεύεται από ταυτόχρονη κατανάλωση σνακς που δεν είναι και ότι το υγιεινό. Η καθήλωση μπροστά στην τηλεόραση μειώνει την κίνηση αλλά και τις συναναστροφές των παιδιών.

Για 4, 5 ώρες είχε μιλήσει στην παλιά έρευνα του Παιδιατρικού νοσοκομείου του Σηάτλ ο Δημήτρης Χριστάκης.

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2014

ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

Τα παιδιά έπαιζαν πάντα με αυτά που είχαν.Τα παιχνίδια στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο από το 1918 έως το 1960 βασίστηκαν στον τσίγκο ως το πιο ευπρόσδεκτο υλικό για την κατασκευή τους (...) Πολλοί από τους κατόπιν επίσημους βιοτέχνες και κατασκευαστές είχαν ξεκινήσει από τους πάγκους των πανηγυριών, όπου πουλούσαν τα παιχνίδια που οι ίδιοι είχαν κατασκευάσει κομμάτι κομμάτι (...) Η δεκαετία του 1960 χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή έλευση του πλαστικού παιχνιδιού...ο συλλέκτης Χαράλαμπος Λεοντιάδης σε συνέντευξη στον Γιώργο Κιούση (20/4/2013, εφημ.Ελευθεροτυπία).

Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΜ ΧΟΜΠΣΟΝ

Όλα ξεκινούν από την εμπλοκή ενός ανθρώπου με μια κατάσταση προβληματισμού. Όταν γεννήθηκε το παιδί του Τομ Χόμπσον, ο ίδιος έπρεπε να αποφασίσει για την διαπαιδαγώγησή του. Τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του, το παιδί τα έζησε μέσα στην οικογένεια. Ωστόσο, ο Χόμπσον επιθυμούσε περισσότερη κοινωνικοποίηση και άνοιγμα προς τον έξω κόσμο. Στην προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος, ο Χόμπσον ανακαλύπτει ένα σχολείο, το Woodland Park, όπου ο δάσκαλος συνεργάζεται με τον γονιό για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην μόρφωση του παιδιού. Φαίνεται ότι αυτή η ενασχόληση τον ενθουσιάζει πολύ. Το παιδί του μεγαλώνει και αλλάζει βαθμίδα εκπαίδευσης. Ο ίδιος, ωστόσο, παραμένει και συνεχίζει στο σχολείο ως εκπαιδευόμενος. Χάρη στο μεράκι και το ζήλο του, εξελίσσεται σε παιδαγωγό χωρίς σπουδές-διαβάζω στην Γεωργία Λινάρδου (Ελευθεροτυπία, 20/4/2013) ότι μέχρι τα σαράντα του χρόνια ήταν προπονητής ομάδας μπέιζμπολ. Ο Χόμπσον φαίνεται ότι έχει παίξει αρκετά στην παιδική του ηλικία και γι'αυτό αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα και συμβολή του παιχνιδιού στην μάθηση των παιδιών. Προσκεκλημένος στην χώρα μας πέρσι, έθεσε το πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνονται γόνιμες οι γνώσεις. Αυτό το πλαίσιο δεν είναι άλλο από την αμφισβήτηση της εξουσίας που -πρέπει να τονιστεί με έμφαση- ταυτίζεται με το πρόσωπο του παιδαγωγού. Πιστεύω ακράδαντα ότι η μεγάλη δοκιμασία για έναν παιδαγωγό της προσχολικής ηλικίας είναι να υπερασπίζεται και να υπονομεύει ταυτόχρονα το έργο του. Το παιχνίδι και η παιγνιώδη διάθεση των νηπίων, τον υποστηρίζουν σ' αυτή τη δοκιμασία.

Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2014

ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Οι επιστήμονες αποφαίνονται ότι η η γη έχει ηλικία τέσσερα δισεκατομμύρια έτη. Σε ένα άρθρο της εφημερίδας "ΤΑ ΝΕΑ"(13/14/2008) διαβάζω ότι το 10% των παιδιών στην Βρετανία πιστεύει ότι η γη έχει ηλικία λίγων χιλιάδων ετών. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε άγνοια ή απροθυμία πληροφόρησης από μέρους των μαθητών και μαθητριών. Ακόμη, μπορεί να φτάνει μέχρι και σε πλήρη απαξίωση και αμφισβήτηση των όσων υποστηρίζουν οι επιστημονικές θεωρίες.Σε ένα σημείο το άρθρου διαβάζω: "Η αρχή που είναι υπεύθυνη για διδακτική ύλη στα βρετανικά σχολεία έχει αποφασίσει ότι η συζήτηση για τη δημιουργία πρέπει να παραλειφθεί από τα επιστημονικά μαθήματα επειδή δεν είναι "επιστημονική θεωρία".
Ενδιαφέρον, πολύ ενδιαφέρον!

"ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΩ"

"Άμα τρως θα μεγαλώσεις" λέμε σε ένα μικρό παιδί που προσπαθούμε να το μεταπείσουμε για να φάει το φαγητό του. Το σωστό θα ήταν " αν τρως, θα μεγαλώσεις καλά".Ούτως ή άλλως, τίποτα δεν υπάρχει που θα μπορούσε να ανακόψει την εξέλιξη ενός ανθρώπου. Ακόμα και με την πρόσληψη λίγων θερμίδων οι άνθρωποι μεγαλώνουν, επιβιώνουν και, φυσικά, δεν υπάρχει περίπτωση να παραμείνουν μόνιμα στην ίδια ηλικία.
Χτες και στην ώρα του γεύματος, ένα νήπιο είπε ότι δεν θέλει να μεγαλώσει.Το έχω ξανακούσει αυτό και μού φαίνεται παράξενο. Συνήθως, τα μικρά παιδιά είναι ανυπόμονα και θέλουν να μεγαλώσουν για να κάνουν αυτά που βλέπουν στους μεγάλους. Από την άλλη, οι μεγάλοι δεν χάνουν ευκαιρία να διατυμπανίζουν ότι παραμένουν μικρά παιδιά. Μένει να μάς διευκρινίσουν αν επιθυμούν να μιμούνται αυτά που βλέπουν στα μικρά παιδιά...

Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2014

ΣΤΟΥ ΜΟΡΦΕΑ ΤΑ ΧΕΡΑΚΙΑ

Προχτές, συζητούσαμε με τα νήπια για τα ρολόγια και για την φορά του ωροδείκτη και λεπτοδείκτη. Έδειχνα στα παιδιά τις ώρες που μένουν στο σχολείο και προσπαθούσα να τα βοηθήσω να αποκτήσουν μια καλύτερη αίσθηση του χρόνου. Κοντά σε όλα αυτά για τα οποία μιλούσαμε, ρώτησα να μου πουν την ώρα κατά την οποία κοιμούνται το βράδυ. Τα περισσότερα ήξεραν και μπόρεσαν να μού απαντήσουν. Η μεγαλύτερη ομάδα παιδιών κοιμάται γύρω στις εννιά. Δύο παιδιά είπαν στις δώδεκα. Για το ένα παιδάκι είμαι σίγουρος ότι ο ύπνος του δεν είναι επαρκής. Το πρωί είναι νυσταγμένος και αργεί να προσαρμοστεί στον κοινό ρυθμό της ομάδας.

Διάβαζα σε άρθρο της Δάφνης Χρήστου (Ελευθεροτυπία) ότι ο καλός ύπνος θωρακίζει τα εγκεφαλικά κύτταρα από την φθορά. Πιο συγκεκριμένα, κατά την φάση REM διπλασιάζεται η παραγωγή μυελίνης που προστατεύει, ως μονωτικό, τα νεύρα.

Ένα ευερέθιστο νήπιο, ίσως, να είναι ένα νήπιο που δεν κοιμάται αρκετά και καλά.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

Θυμάμαι πως κάποτε είχα απλώσει τα τετράδια και τα βιβλία σε ένα καφέ. Η εικόνα ενός ανθρώπου που διαβάζει και γράφει σε έναν χώρο με φασαρία είναι σίγουρα ασυνήθιστη. Η στερεότυπη σκέψη είναι γνωστή: Οι άνθρωποι που θέλουν να συγκεντρωθούν και να διαβάσουν επιλέγουν τα ήσυχα αναγνωστήρια ή τα σπίτια τους. Ωστόσο, με βάση την προσωπική μου εμπειρία μελετώ καλύτερα σε χώρους όπου υπάρχει θόρυβος και βλέπω τον κόσμο να πηγαινοέρχεται. Ο περισσότερος θόρυβος σαν να με κάνει να είμαι πιο πολύ απορροφημένος σε αυτό που διαβάζω ή γράφω. Μπορώ να διαβάζω στην ησυχία του σπιτιού αλλά διαβάζω και σε κοινόχρηστους χώρους. Επιπλέον, η μελέτη που κάνω δεν θέλω να είναι μονοθεματική. Η αυστηρή προσήλωση σε ένα μόνο θέμα μελέτης με κουράζει.

Την προηγούμενη φορά, διάβαζα ότι η μνήμη των ανθρώπων ενδυναμώνεται όταν η μελέτη γίνεται σε εναλλασσόμενους χώρους και με ύλη που έχει κάποια ποικιλία. Οι πληροφορίες, έτσι, προσλαμβάνονται με καλύτερο τρόπο και διατηρούνται για περισσότερο χρονικό διάστημα στην μνήμη μας. Επίσης οι αμερικανοί ψυχολόγοι που υποστηρίζουν αυτές τις αρχές μάθησης, ισχυρίζονται ότι ο εγκέφαλος πρέπει να "αναπνέει" και να μην επιβαρύνεται από ένα βαρύ φορτίο πληροφοριών. Η μελέτη είναι πιο αποτελεσματική όταν προοδευτικά προσλαμβάνουμε έναν μικρό όγκο πληροφοριών, στον οποίο επανερχόμαστε σε διαφορετικές χρονικές στιγμές για να τον αφομοιώσουμε πλήρως.

Ό, τι μας βοηθάει να κάνουμε καλύτερη και πιο αποδοτική την εργασία μας στα σχολεία είναι ευπρόσδεκτο!

(Διάβασα το άρθρο του Benedict Carey που είχε αναδημοσιευτεί στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία)

Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

ΔΙΑΛΟΓΟΙ

Στο βιβλιαράκι που επιμελήθηκε η διεπιστημονική ομάδα που πλαισιώνει το "Όναρ-μέσω τέχνης για το άρρωστο παιδί" διαβάζω αληθινές ιστορίες μέσα από διαλόγους. Η ομάδα χρησιμοποιεί την τεχνική της αφήγησης, μουσικοκινητικά παιχνίδια, θεατρικό παιχνίδι, διαλέξεις, παρουσιάσεις, συμβουλευτική γονέων ΑμεΑ , γελωτοθεραπεία και χρήση εικαστικών μέσων. Να ένας διάλογος ανάμεσα σε νοσηλευόμενο παιδί και γελωτοθεραπευτή:

Γελωτοθεραπευτής: Όταν γίνεις καλά θα σε πάρω στην κατασκήνωση
Παιδί: Μα είμαι καλά!
Γελωτοθεραπευτής: Ο γιατρός λέει πως δεν είσαι ακόμη. Πότε αρρώστησες;
Παιδί: Πολλά χρόνια είμαι άρρωστη
Γελωτοθεραπευτής: Πότε; Για θυμήσου!
Παιδί: Αφού ξέρω. Όταν ο πατέρας μου πήγε να σκοτώσει την μητέρα μου εγώ είπα πως θέλω να πεθάνω.

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΣΩ ΤΕΧΝΗΣ

Στη ζωή υπάρχουν και οι απρόσμενες συναντήσεις. Ο ήλιος που έχει μάθει να χαρίζει το φως σε όλη την πλάση, συναντά κατά την κάθοδό του στην θάλασσα μια γοργόνα. Η γοργόνα, πράγμα ασυνήθιστο για παραμύθι, βήχει και είναι άρρωστη. Ο ήλιος καταλαβαίνει ότι η γοργόνα έχει την ανάγκη του. Το φως του ζεσταίνει το κρύο σώμα της γοργόνας. Κάθε που πάει να αποχωρήσει ο ήλιος, η γοργόνα αρχίζει να βήχει. Οκόσμος μένει για τρεις μέρες χωρίς φως. Το φεγγάρι αρχίζει να ανησυχεί από την απουσία του ήλιου. Ένα πεφταστέρι βυθίζεται στη θάλασσα , αναζητά και βρίσκει τον ήλιο. Για τον ζωοδότη ήλιο, η γοργόνα αξίζει όσο ο κόσμος όλος! Το πεφταστέρι ζητάει από τον ήλιο να αρχίσει πάλι να ανατέλλει. Του εγγυάται ότι η γοργόνα δεν θα μείνει μόνη της μέχρι να γιατρευτεί τελείως. Πράγματι, η γοργόνα γίνεται καλά και ο ήλιος, το φεγγάρι και τα αστέρια γλεντούν για σαράντα μερόνυχτα.

Τα  παραπάνω τα οποία γράφω, αποτελούν την υπόθεση μιας ιστορίας που έχει γράψει ένα παιδί που νοσηλευόταν σε νοσοκομείο. Καθώς σκάλιζα τα χαρτιά, βρήκα ένα μικρό βιβλιαράκι που ενημέρωνε για τις δράσεις μιας διεπιστημονικής ομάδας εθελοντών με ονομασία "Όναρ-μέσω τέχνης για το άρρωστο παιδί". Στόχος αυτής της ομάδας, η υποστήριξη παιδιών που νοσηλεύονται με σοβαρά προβλήματα υγείας στα παιδιατρικά νοσοκομεία.
Η  ηλεκτρονική διεύθυνση της ομάδας είναι www. onar-paidi.gr.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΧΟΚΙΝΓΚ

Και πάλι από την αυτοβιογραφία: Θυμάμαι πως παραπονιόμουν στους γονείς μου ότι στο σχολείο δεν μου μάθαιναν τίποτα.Οι δάσκαλοι του Μπάιρον Χάουζ δεν πίστευαν στον, τότε, καθιερωμένο τρόπο να σου "περάσουν" γνώσεις. Αντιθέτως, πίστευαν ότι μπορούσες να μάθεις να διαβάζεις χωρίς να συνειδητοποιείς ότι σου διδάσκουν πώς να το κάνεις. Τελικά, έμαθα να διαβάζω, αλλά στην αρκετά προχωρημένη ηλικία των οκτώ ετών (...)

ΦΟΒΟΣ ΜΕ ΑΓΝΩΣΤΟΥΣ

Η πρώτη μου έντονη ανάμνηση είναι το σπαραξικάρδιο κλάμα μου στον παιδικό σταθμό του Μπάιρον Χάουζ Σκουλ, στο Χάιγκειτ.Παντού γύρω μου έπαιζαν παιδιά.Τα παιχνίδια τους φάνταζαν τόσο υπέροχα, ήθελα να παίξω κι εγώ μαζί τους.Όμως, ήμουν μόλις δυόμισι.Με είχαν αφήσει για πρώτη φορά μόνο μου, ανάμεσα σε αγνώστους, και είχα τρομοκρατηθεί...ο διάσημος φυσικός, Στήβεν Χόκινγκ από την αυτοβιογραφία του-αποσπάσματα δημοσιευμένα στο Έψιλον (15/9/2013).
Nα λοιπόν ο φόβος για τα άγνωστα πρόσωπα που εισβάλλουν ξαφνικά στη ζωή ενός μικρού παιδιού. Σε ένα προηγούμενο σημείωμα είχαμε μιλήσει πως ο φόβος αυτός είναι φυσιολογικός και αποδεικνύει ότι το παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον με πρόσωπα που αποτελούν σταθερά σημεία αναφοράς στον χρόνο και τον χώρο.

Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2014

ΤΑΞΙΔΙΑ ΣΤΟ ΚΕΝΟ

Έγραφα την προηγούμενη φορά ότι τα ταξίδια των τουριστών στην στρατόσφαιρα είναι το αντίθετο του ταξιδιού και της ενδοσκόπησης που θα έπρεπε να κάνουμε στο "πλούσιο υπέδαφος" του ασυνειδήτου μας. Ωστόσο, δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι το σύμπαν ως τουριστική ατραξιόν. Διαβάζω για τον αμερικανό συγγραφέα , Ρέι Μπράντμπερι, ότι από την ηλικία των οχτώ χρονών ήθελε να εξερευνήσει το διάστημα. Η περιέργειά του ήταν μεγάλη και εκ των πραγμάτων αδύνατον να ικανοποιηθεί.Λύση στο αδιέξοδο έδωσε η συγγραφή ιστοριών για τον πλανήτη Άρη από την ηλικία των δώδεκα ετών. Ο ίδιος αποποιείται τον τίτλο του συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας και θεωρεί ότι οι συγγραφείς βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά από την επιστήμη και την τεχνολογία. Λέει:"Τα διαστημικά ταξίδια είναι η μοίρα μας. Αντιπροσωπεύουν την ειρήνη, τον στοχασμό και την ομορφιά".
Ο Γκάτσος έδωσε στην ποιητική του σύνθεση την ονομασία ενός νησιού που δεν είχε επισκεφτεί ποτέ. Λέτε ο αμερικανός συγγραφέας να ήθελε να γίνει επιβάτης σε ένα ταξίδι στο διάστημα;Με την αχαλίνωτη περιέργεια των νηπίων τι κάνουμε;

(Πληροφορίες έλαβα από την αναφορά του Δημήτρη Αναστασόπουλου στο ΕΠΤΑ)

Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 2014

ΤΑ ΠΑΡΩΝΥΜΙΑ

Ο Περουβιανός συγγραφέας Μάριο Βάργκας Λιόσα δίνει κάποιες πληροφορίες στη συνέντευξη στην Μαριλένα Αστραπέλλου (ΒΗmagazino, 13/1/2013):
"Όταν πήγαινε σχολείο, οι συμμαθητές του τού είχαν βγάλει, ερήμην του,ένα πολύ εύστοχο παρατσούκλι:"τυχερός λαγός".Το παρωνύμιο "λαγός" αφορούσε το προφανές , τα μπροστινά πεταχτά του δόντια, την ατελή οδοντοστοιχία του, που δεν έτυχε ορθοδοντικής περίθαλψης , απότοκο της τσιγγουνιάς ενός αυταρχικού πατέρα , ο οποίος εμφανίστηκε στη ζωή του όταν ήταν δέκα ετών"Τα παιδιά, γνωρίζουμε όλοι, είναι "σκληρά" στην εκφορά των λόγων τους.

Να ένα ενδιαφέρον θέμα που θα μπορούσαν να αναπτύξουν οι παιδαγωγοί της προσχολικής ηλικίας: Τα νήπια είναι σε θέση να επινοούν παρωνύμια για κάποιο παιδί που εμφανίζεται στα μάτια τους ως κάτι διαφορετικό;

Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2014

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ

Γράφω την πρώτη παράγραφο της Γιούλας Ζαχιώτη(Ελευθεροτυπία, 4/2013):

Τα παιδιά που είναι δυστυχισμένα έως την ηλικία των επτά ετών μπορεί να είναι οι αυριανοί καρδιοπαθείς, υποστηρίζει έρευνα Αμερικανών επιστημόνων που μελέτησε για χρόνια τη συναισθηματική συμπεριφορά στην παιδική ηλικία και τις επιπτώσεις της στην υγεία των 40άρηδων.

Παρακάτω, το μικρό άρθρο αναφέρει τον αριθμό του δείγματος και ποσοστά επί τοις εκατό , πράγματα που τα βρίσκω αντιαισθητικά και τα παραλείπω.Γενικά, υπάρχει κάποιος που δεν συμφωνεί ότι μια άσχημη ψυχολογική κατάσταση επηρεάζει και τη σωματική μας υγεία; Φυσικά, τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού είναι τα πλέον κρίσιμα!1

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΜΙΑ ΝΤΡΟΠΗ

Τους μαθητές που επιδείκνυαν ιδιαίτερο ζήλο για τα μαθήματα και κάθονταν στις πρώτες σειρές των θρανίων για να παρακολουθούν καλύτερα τις παραδόσεις των μαθημάτων, τους αποκαλούσαμε ειρωνικά "φυτά".Τους θεωρούσαμε πως ήταν απερίσπαστοι στα μαθήματά τους και τελείως ξεκομμένοι από υπόλοιπα ενδιαφέροντα και ασχολίες. Επιπλέον, τους κοιτούσαμε με καχυποψία γιατί πιστεύαμε ότι σκόπιμα συμπεριφέρονταν έτσι. Απώτερος σκοπός τους ήταν να δείξουν ένα καλό πρόσωπο στους καθηγητές και έτσι να κερδίσουν την εύνοιά τους. Γενικώς, τους θεωρούσαμε φλώρους. Τα γράφω αυτά με αφορμή μια έρευνα της Βρετανικής Φιλολογικής Εταιρείας που δείχνει ότι "ένας στους πέντε νέους ντρέπονται να τον δουν με ένα βιβλίο στο χέρι". Αν τον δουν με μια μπύρα στο χέρι;